Έλληνας σημαίνει τόσα πολλά πράγματα που δε θα μπορούσαμε να απαντήσουμε σε ένα μόνο άρθρο. Υπάρχει όμως ένα βασικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τον Έλληνα, και αυτό είναι ότι δεν προσκυνάει ποτέ, κανέναν και για κανένα λόγο!

Παρακάτω θα δούμε μόνο μερικά αποσπάσματα απο την ελληνική γραμματεία που πιστοποιούν αυτό το τόσο σημαντικό χαρακτηριστικό του Έλληνα:

[Οὔκ εἴθισται τοῖς Ἕλλησι προσκυνέειν] διαβάζουμε στον Αισχύλο που πολέμησε τους Πέρσες. Δηλαδή πολέμησε την Τυραννία διότι η “Ανεξαρτησία, η ελευθερία της σκέψεως, είναι η πιο αριστοκρατική υπερηφάνεια μας λέει ο Πλάτων.”

Ο Αισχύλος στον Προμηθέα Δεσμώτη, αναφέρεται στο απροσκύνητον του Προμηθέως (Ελληνισμός) μέσα απο συμβολισμούς τόσο φιλοσοφικούς όσο και παρομοιώσεις των όσων περνάει η Ελλάδα χιλιάδες χρόνια τώρα ήδη απο εκείνη την εποχή, ο Αισχύλος θα παραμένει επίκαιρος για πάντα μέσα απο τα έργα του και θα μας αφυπνίζει με τον τρόπο του.

Το ρήμα γονατίζω είχε διαφορετική ετυμολογία. Γονατίζω=κτυπώ δια του γόνατος ενώ σήμερα έχει πάρει την σημασία του σκύβω και ακουμπούν τα γόνατα μου στο πάτωμα.Υπήρξε όρος κυρίως του Παγκρατίου ενώ για πρώτη φορά συναντάμε την νέα ετυμολογία στον εκκλησιαστικό συγγραφέα Ωριγένη και στην Π.Διαθήκη (γονυκλινώ)

Ο ποιητής Θέογνις ο Μεγαρεύς (5ο αι. π.χ. ) καταδικάζει ακόμη και την απλή κλίσι της κεφαλής χαρακτηρίζοντας την ώς δουλική συμπεριφορά.”Ού ποτε δουλική κεφαλή ιθεία πέφυκεν, άλλ’ αιει σκολιή, καυχένα λοξόν έχει ” | ” Ουδέποτε δουλική κεφαλή γεννήθηκε όρθια, αλλά πάντοτε κυρτή και τον αυχένα λοξόν τον έχει “.(Ελεγ. 535)

” Ούποτε… υπό ζυγόν δύσλοφον αυχνένα θήσω, ούδ’εί μοι Τμώλος έπεστι κάρη ” | ” Δεν θα θέσω υπό δύσλοφον ζυγόν τον αυχένα, ακόμα και άν το όρος Τμώλος πέσει επί της κεφαλής μου ” ( Ελεγ. 985 )

Ο Ηρόδοτος, στο Β-80 της ” Ιστορίης του ” μας περιγράφει τα ιδιαιτέρως παράξενα ήθη των Αιγυπτίων, αφηγείται έκπληκτος και καταγράφει ώς αξιοθέατον.

“Τόδε μέντοι άλλο (οι Αιγυπτίοι) Ελλήνων ουδαμοίσι συμφέρονται, αντί του προσαγορεύειν αλλήλους έν τήσι οδοίσι, προσκυνέουσι κατιέντες μέχρι τού γούνατος την χείρα! ” | ” Και σ’αυτό το άλλο οι Αιγύπτιοι δεν ομοιάζουν με τους Έλληνες, αντί να χαιρετηθούν όταν συναντηθούν είς τας οδούς, προσκυνούν κατεβάζοντας μέχρι το γόνατο το χέρι ! “.

” Προσκυνείν ώσπερ έν τοίς βαρβάροις ” | ” Το προσκύνημα αφορά μόνον τους βάρβαρους “( Δημοσθ. 549.16)

Και ο λεξικογράφος Ησύχιος, είς το λήμμα ” αντίχειρες “, παρατηρεί:

” Έννια των βαρβάρων εθνών, τους αντίχειρας υποτιθέντα τοίς γενείοις, και τους δακτύλους εκτείνοντα, προσκυνεί τούς ηγουμένους αυτών “.

Γι’αυτό και ο Διογένης ο Κυνικός, όταν κάποτε είδε μιά γυναίκα να γονατίζει για να προσκυνήση, με την κεφαλή επί του εδάφους, την επετίμησε με την γνωστή του ” αθυροστομία “:

” Ούκ ευλαβή, ώ γύναι, μή ποτε θεού όπισθεν εστώτος ασχημονήσης; “( Διογένης Λαέρτιος – Βίος Διογένους 37 )

Ο Πυθαγόρας φαίνεται ότι ήτο ιδιαιτέρως αυστηρός, διότι απαγόρευε ακόμη και την παραμικρή δέησι. Γράφει ο Ιάμβλιχος στον ” Πυθαγορικόν Βίον ” ( 236 ):

” Οι Πυθαγόρειοι απείχοντο δεήσεων και ικετειών και πάσης τής τοιαύτης ανελευθέρου θωπείας( κολακείας ) ώς ανάνδρου και ταπεινής ούσης “.

Η προσκύνησις ανθρώπου απο άνθρωπο αντιμετωπίζετο και ώς μεγάλη βλακεία και αφέλεια. Γράφει ο Φιλόστρατος, στον βίο Απολλωνίου του Τυανέως( Κέφ. XXVII ): ” Αφικομένω Απολλωνίω ές Βαβυλώνα, ο σατράπης ο επί των μεγάλων πυλών ορέγει (απλώνει )χρυσήν εικόνα του βασιλέως ήν, εί μή προσκυνήσειέ τις, ού θεμιτόν ήν εσφοιτάν έσω( να εισέλθει στην πόλη) σατραπεύεται παρά τοίς βαρβάροις τα ούτω ευήθη… “( ευήθης = ανόητος, μωρός, ηλίθιος ).

Γι’αυτό οι ξένοι Ελληνιστές συγκρίνοντας τις δύο νοοτροπίες – βαρβάρων και Ελλήνων – σχολιάζουν εντυπωσιασμένοι: ” Στην Ελλάδα κανείς ελεύθερος πολίτης δεν υποκλίνεται ούτε προσκυνάει μιά ζωντανή θεότητα πεσμένος κατά γής ” ( Hanson & Heath – Ποιός σκότωσε τον Όμηρο; )

” Οι Έλληνες είχαν καταλάβει ότι η ιδιαιτερότητα τους ήταν να μην υποκλίνονται μπροστά σε άνθρωπο, να μη δέχονται την απόλυτη εξουσία. Άν υπερασπίζουμε την παιδεία της Αρχαίας Ελλάδος στην σημερινή εκπαίδευση, δεν το κάνουμε επειδή ανήκει στο παρελθόν όλων μας, αλλά επειδή είναι το καλλίτερο εχέγγυο μέλλον. “( Ζακλίν ντέ Ρομιγί – Ομιλίας της στην Πνύκα, 11-7-1995 ).

Όταν ο Δαρείος, ώς ένδειξη υποταγής, είχε ζητήσει απο τους Σπαρτιάτες ” Γη και Ύδωρ “, οι Σπαρτιάτες

” τους πρέσβεις τους αιτέοντας, ές φρέαρ εμβαλόντες, εκέλευον γήν τε και ύδωρ έκ τούτων φέρειν παρά βασιλέα ” | ” Τους έριξαν σ’ένα πηγάδι λέγοντας να πάρουν απο εκεί ” Γή και ύδωρ ” για να το φέρουν στον βασιλέα τους “. [Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο 7ο, 136, 5-6]

Ο Απόλλων όμως οργίσθη επειδή οι πρέσβεις εθεωρούντο πρόσωπα απαραβίαστα, και ” Λακεδαιμονίοισι μήνις κατέσκηψε “. Συσκεφθέντες τότε απεφάσισαν να αποδώσουν ικανοποίηση, ” … ποινήν τείσειν Ξέρξη, των Δαρείου κηρυκών των έν Σπάρτη απολομένων “. Κήρυγμα λοιπόν εποιούντο πρός τους πολίτες ” εί τις βούλοιτο, πρό ( υπέρ) Σπάρτης αποθνήσκειν “. – Ήρθαμε για να μας φονεύσετε, όχι για να προσκυνήσουμε!

Στα ” Απομνημονεύματα ” του Κολοκοτρώνη, διαβάζουμε :” Τσεκούρι και φωτιά στους προσκυνημένους… η πατρίς κινδυνεύει απο το προσκύνημα “. 

Στον ίδιο τον Ιμπραήμ απάντησε: ” Όχι τα δέντρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, πέτρα απάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμεν “.

” Έλεγα πως θάρθεις να με προσκυνήσεις “. Κι εκείνος απάντησε: ” Εγώ να σε προσκυνήσω; βαλεσής εσύ, Ρούμελης βαλεσής κι εγώ “. (Φωτιάδη – Καραϊσκάκης )

” Δεν προσκυνώ Αγαρηνό, κρατάω απ’τον Όμηρο εγώ

είμαι του Τεύκρου αγγόνι και του Κολοκοτρώνη.

Παιδί του Μακρυγιάννη δέ με νικούν βαρβάροι… ” ( Α. Ανδρέου )

https://www.facebook.com/photo?fbid=137005379288569&set=a.108936742095433
https://anazitiseis.gr/ti-pragmatika-simainei-ellinas/