ΥΠΕΞ: Διάλογος με Τουρκία, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης… Απλώς;

16/07/2023

Συνέντευξη στην εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής» και στον δημοσιογράφο Βασίλη Νέδο παραχώρησε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Κύριο αντικείμενο της συνέντευξης ήταν οι πρόσφατες εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά με κορύφωση την συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως αισθανθήκατε όταν ο Πρωθυπουργός σας ανακοίνωσε ότι θα αναλάβετε το Υπουργείο Εξωτερικών; Πώς σκοπεύετε να πορευθείτε στο Υπουργείο;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Αντιλαμβανόμενος πλήρως τη σημασία αλλά και τη διακύβευση της ανάληψης της πολιτικής ηγεσίας ενός υπουργείου συνυφασμένου με την ίδια την υπόσταση, την Ιστορία και τη διεθνή εικόνα της χώρας, αισθάνθηκα τιμή και μεγάλη ευθύνη. Με την αυτοπεποίθηση και τη διεθνή αναγνώριση που κατακτήσαμε, καθώς και με την ανάπτυξη όλων των πηγών ισχύος της Ελλάδας και του Ελληνισμού ανά τον κόσμο, η πατρίδα μας δεν ετεροκαθορίζεται στην εξωτερική της πολιτική. Ενισχύοντας την ενεργητική εξωστρέφεια και τη δημόσια διπλωματία και οικοδομώντας μια πολύτροπη εξωτερική πολιτική. Πρόθεσή μου είναι να εργαστώ ώστε οι Έλληνες να αισθάνονται υπερήφανοι και θωρακισμένοι. Αισθάνομαι γνησίως ότι λογοδοτώ σε όλους τους Έλληνες πολίτες αλλά και στις γενιές που έρχονται.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συμμετείχατε ίσως στη κρισιμότερη συνάντηση των ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Εκτιμάτε ότι η τρέχουσα ατμόσφαιρα νηνεμίας στο Αιγαίο θα συνεχιστεί;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους έγινε σε ατμόσφαιρα επιθυμίας για αμοιβαία κατανόηση. Ξεκινούμε μία διαδικασία διαλόγου με καλή προδιάθεση και επιδιώκουμε αυτή η νέα προσπάθεια να χαρακτηριστεί από ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη. Έγινε ένα πρώτο βήμα. Η καταλλαγή που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο Αιγαίο είναι όρος αναγκαίος για να ευδοκιμήσει αυτό το νέο ξεκίνημα. Αλλά θα χρειαστεί επιπλέον συνέχεια και συνέπεια σε μία θετική προοπτική αληθινής φιλίας, ειρήνης και συνεργασίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο πρόεδρος Ερντογάν βρίσκεται σε διαδικασία ειλικρινούς εξομάλυνσης των σχέσεων του με τη Δύση, ή πρόκειται για ένα συγκυριακό επεισόδιο;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Δεν μπορώ να ερμηνεύσω τα παραγωγικά αίτια της βούλησης του Προέδρου της Τουρκίας. Η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί κλίμα συνεργασίας και διαλόγου. Προσωπικά προσβλέπω στην οικοδόμηση μίας αξιόπιστης και σταθερής σχέσης με τον Τούρκο ομόλογό μου, με τον οποίο ήδη έχω κάνει πρώτα βήματα για έναν απευθείας ουσιαστικό δίαυλο επικοινωνίας. Ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση, ειδικότερα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η στάση της Ελλάδας είναι γνωστή και σταθερή.

Η πρόοδος των ευρωτουρκικών σχέσεων θα συνέβαλε στην ηρεμία σε μία εξαιρετικά εύθραυστη περιοχή. Αλλά και αντίστροφα, η πρόοδος στην εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την επαναπροσέγγιση Ε.Ε.-Τουρκίας. Σε κάθε περίπτωση, θα έχουμε ενεργό ρόλο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε όποιες αποφάσεις και συμπεράσματα υιοθετηθούν για την Τουρκία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπετε προοπτικές κοινών πρωτοβουλιών για εκμετάλλευση κοιτασμάτων κλπ.; Ή πρόκειται για παρωχημένη συζήτηση;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει πρωτοφανή ενεργειακή αυτονομία και έχει εξελιχθεί σε κόμβο που συμβάλλει καθοριστικά στην ενεργειακή διαφοροποίηση και ανεξαρτησία της Ευρώπης. Ενδεικτικό αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι τον περασμένο Μάιο εξασφαλίσαμε το 50% των ενεργειακών αναγκών μας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, γεγονός που αποτελεί τεράστιο βήμα απεξάρτησης της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα. Θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε αυτοδύναμα με γνώμονα την ενεργειακή αυτονομία της χώρας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως θα μπορούσε να διασφαλιστεί η Ελλάδα από τις ΗΠΑ. Με ποιοτικό πλεονέκτημα στους εξοπλισμούς που παίρνει από ΗΠΑ σε σύγκριση με Τουρκία, δωρεάν στρατιωτική βοήθεια, ή εγγυήσεις ότι δεν θα γίνουν υπερπτήσεις;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους διαχρονικά. Στη βάση και της επικαιροποιημένης συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας, με την οποία αναβαθμίστηκε ποιοτικά η στρατηγική θέση της Ελλάδας, έχουμε καλλιεργήσει ισχυρή αμυντική συνεργασία και εμβαθύνουμε στον πολιτικό μας διάλογο. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο να υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση των αμυντικών μας συστημάτων από τις ΗΠΑ. Όσον αφορά το Κογκρέσο, έχει ήδη τοποθετηθεί σαφώς ότι οι πωλήσεις αμυντικών εξοπλισμών οφείλουν να λάβουν υπόψη τους τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται κατά νατοϊκών συμμάχων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε τι ακριβώς έγκειται το μορατόριουμ που μοιάζει να ισχύει στο Αιγαίο -και θα συνεχιστεί; Υπερπτήσεις, αποφυγή γυμνασίων σε ορισμένες περιοχές;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η ατμόσφαιρα ηρεμίας που έχει επικρατήσει στο Αιγαίο έχει δύο στοχεύσεις. Από τη μία πλευρά, να περιοριστούν οι εν δυνάμει κίνδυνοι από τυχόν επιχειρησιακές δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, να υπάρχει ένας διαρκής μηχανισμός άμεσης επικοινωνίας για την εκτόνωση όταν προκύπτουν κρίσεις στο πεδίο. Είναι, εκτιμώ, κοινή βούληση των μερών οι συνθήκες αυτές να διατηρηθούν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε νομικός με εμπειρία σε διεθνείς διαπραγματεύσεις. Έχοντας δει τους σχετικούς φακέλους πιστεύετε ότι υπάρχει δίκαιη και βιώσιμη λύση στα ελληνοτουρκικά ζητήματα; Πολιτικά εφικτή;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Προερχόμενος από τον χώρο της νομικής επιστήμης και του ακαδημαϊκού ορθολογισμού, σκοπός μου είναι να συνεχίσουμε μια εξωτερική πολιτική αρχών και κανόνων. Σέβομαι και ακούω τις θέσεις όλων των κρατών όταν προσέρχομαι σε οποιαδήποτε συζήτηση, όμως πεποίθησή μου είναι ότι δεν μπορούμε να αφιστάμεθα από εδραίες θέσεις του διεθνούς δικαίου, όπως ιδίως οι αρχές του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, ο σεβασμός στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα, η προσήλωση στα οικουμενικά δικαιώματα.

Δεν θα ήθελα να προδικάσω το αποτέλεσμα της προσπάθειάς επανεκκίνησης των ελληνοτουρκικών συνομιλιών. Αξίζει, όμως, να οικοδομήσουμε πάνω στο θετικό κλίμα των τελευταίων μηνών και στην κοινή δήλωση των ηγετών των δύο χωρών μετά την πρόσφατη συνάντησή τους. Να προχωρήσουμε δηλαδή σε μία διαδικασία επαναπροσέγγισης με περισσότερο πολιτικά, υπό την εποπτεία και ευθύνη των δύο Υπουργών Εξωτερικών. Η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα συνεργασίας σε επιμέρους πεδία και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Σημαντικά ορόσημα αυτού του οδικού χάρτη θα είναι η διεξαγωγή του 4ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη εντός του έτους και οι περιοδικές επαφές μου με τον Τούρκο ομόλογό μου. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο ηγέτες ενδέχεται να συναντηθούν και στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον προσεχή Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχει εδραιωθεί η πεποίθηση ότι τα ελληνοτουρκικά είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Μπορούν να γίνουν win-win?

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Στις εξωτερικές σχέσεις δεν χωρεί υπεραπλούστευση. Η πρόσφατη απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέδειξε ότι βεβαιότητες και σταθερές στις διεθνείς σχέσεις είναι πολύ λιγότερες από όσες νομίζουμε. Σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, είναι βέβαιο ότι η συνέχιση του κλίματος ηρεμίας και αποφυγής εντάσεων συνιστά από μόνη της κατάσταση αμοιβαία επωφελή, μια σπουδαία κατάκτηση. Το κλίμα αντιπαράθεσης που επικράτησε επί μακρόν στο παρελθόν ήταν εξαιρετικά επιζήμιο τόσο για τις δύο χώρες όσο και για την περιφερειακή σταθερότητα.

Καθήκον των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας είναι να διερευνήσουμε τις δυνατότητες εδραίωσης και εξέλιξης αυτής της καλής ατμόσφαιρας, προώθησης του οδικού χάρτη αλλά και ευρύτερα ανάπτυξης πολυεπίπεδων σχέσεων διμερούς συνεργασίας. Οι καλές σχέσεις θα ανοίξουν τον δρόμο για ουσιαστικές συζητήσεις. Δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά με ισχυρή πολιτική εντολή και με το σημαντικό διεθνές μας κεφάλαιο, έχει φτάσει νομίζω η στιγμή να δούμε κατάματα τις πληγές του παρελθόντος και τις προκλήσεις του μέλλοντος. Τολμηρή ατζέντα, παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενεές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ακούγονται πολλά και για το Κυπριακό. Θεωρείτε ότι υπάρχει περιθώριο εκκίνησης κάποιας διαδικασίας;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Για την Ελλάδα, η εξεύρεση δίκαιης, βιώσιμης, λειτουργικής και αμοιβαίως αποδεκτής λύσης του Κυπριακού ζητήματος συνιστά κορυφαία προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής. Στηρίζουμε τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίλυση του Κυπριακού, υποστηρίζουμε αταλάντευτα μία λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου και δεν δεχόμαστε καμία συζήτηση για λύση δύο κρατών. Πριν από λίγες ημέρες, είχα την ιδιαίτερη τιμή να βρεθώ στην Κύπρο, πραγματοποιώντας την πρώτη επίσκεψή μου αφότου ανέλαβα τα καθήκοντα του υπουργού Εξωτερικών.

Έγινα δεκτός από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και συναντήθηκα με τον ομόλογό μου υπουργό Εξωτερικών, με τον οποίο διατηρώ άριστη συνεργασία. Κοινή μας αντίληψη είναι ότι η ευρωπαϊκή θέση, όπως αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβούλιου, με την οποία εκφράζεται η ετοιμότητά της Ένωσης να διαδραματίσει ενεργό ρόλο υποστήριξης σε όλα τα στάδια της διαδικασίας υπό τα Ηνωμένα Έθνη, ανοίγει ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ
https://www.defence-point.gr/