Η αιματηρή Παρασκευή της Γαλλίας -Η αισθητική της βίας στο Παρίσι-Από τον Σαρλ Ντε Γκώλ στον Φρανσουά Ολάντ


«Τα ΚΡΑΤΗ, είναι αλήθεια, είναι πολύ διαφορετικά το ένα από το άλλο, το καθένα τους έχει δικό του ΠΝΕΥΜΑ, την δική του ΙΣΤΟΡΙΑ, την δική του ΓΛΩΣΣΑ, τις δικές του ΑΤΥΧΙΕΣ, ΔΟΞΕΣ και ΦΙΛΟΔΟΞΙΕΣ. Όμως, αυτά τα κράτη είναι οι μόνες Οντότητες, που έχουν το δικαίωμα να διατάζουν και την αρμοδιότητα να δρουν…….».

Το Παρίσι έχει μακρά ιστορία με την πολιτική τρομοκρατία [1]˙ καμιά γενιά δεν έχει ενηλικιωθεί χωρίς να αντιμετωπίσει το τραγικό θέατρο της βίας τουλάχιστον μερικές φορές.

Camille Pecastaing

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το θέμα ήταν ο Αλγερινός πόλεμος της ανεξαρτησίας [2].

Στην δεκαετία του 1970, ήταν η Παλαιστίνη και η Αρμενία.

Στην δεκαετία του 1980, ήταν ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ και ο εμφύλιος πόλεμος του Λιβάνου που ξεχύνονταν στις λεωφόρους της γαλλικής πρωτεύουσας.

Η ισλαμιστική τρομοκρατία ήρθε στο Παρίσι την δεκαετία του 1990, και πάλι στο πλαίσιο της Αλγερίας [3] η οποία βρισκόταν στην μέση ενός εμφυλίου πολέμου.

Αυτού του είδους η τρομοκρατία έγινε πιο έντονη μετά την 11η Σεπτεμβρίου ακριβώς καθώς η πολιτική ατζέντα των ριζοσπαστών γινόταν πιο διάχυτη. Πράγματι, στον 21ο αιώνα, η τρομοκρατία στο Παρίσι [4] ήταν μια τρομοκρατία μικρών πυρήνων και νέων ριζοσπαστικοποιημένων Γάλλων, πολιτικά ρηχών αλλά βαθύτατα ενθουσιασμένων από την αιματοχυσία που προκαλείτο σε άλλα μέρη του κόσμου, από τους ομοίους της αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (ISIS).

Για τους στόχους της, η τρομοκρατία υπήρξε μια ντροπή. Έξι εκατομμύρια ή περίπου τόσοι Μουσουλμάνοι γαλλικής προέλευσης [5] φοβούνται να συνδέονται με το μακελειό. Και η Γαλλία [6], ως ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός, δεν έχει την πολυτέλεια να μοιάζει με εμπόλεμη ζώνη. Τέλος, αποτελεί ντροπή για αυτή την σοσιαλιστική κυβέρνηση, ήδη ευρισκόμενη σε προεκλογική κατάσταση, που ήταν στην εξουσία όταν συνέβησαν δύο μεγάλα χτυπήματα ήδη –το πρώτο τον Ιανουάριο και τώρα πάλι την Παρασκευή, 13 Νοεμβρίου.


Γυναίκα κρατά μια πινακίδα που γράφει στα γαλλικά «Είμαστε ενωμένοι», καθώς συγκεντρώνεται με άλλους για να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα των επιθέσεων στο Παρίσι, κοντά στην γαλλική πρεσβεία στην Ρίγα της Λετονίας, στις 14 Νοεμβρίου 2015. INTS KALNINS / REUTERS

Από το 1980, η αντιτρομοκρατία αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος της γαλλικής διακυβέρνησης, όχι πολύ διαφορετική από την δημόσια υγεία, την πρόληψη του εγκλήματος, την επίτευξη των στόχων του πληθωρισμού και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου ήρθε η θεσμοθετημένη αντιτρομοκρατία, γεμάτη με νέες τεχνολογίες και περισσότερους πόρους. Αυτό σημαίνει ότι οι τρομοκρατικές ενέργειες δεν θα πρέπει να αποτελούν μοχθηρές εκπλήξεις, απρόοπτες τραγωδίες, αλλά κάτι που είναι βέβαιο ότι θα συμβεί εκτός κι αν η κυβέρνηση εκτελεί επαρκώς την αποστολή της.

Οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου, με άλλα λόγια, δεν αποτελούν το σήμα μιας αυξανόμενης ισλαμιστικής απειλής επί γαλλικού εδάφους. Αποκαλύπτουν μια συστημική αποτυχία των αντιτρομοκρατικών θεσμών να προστατεύσουν το Παρίσι. Η κλίμακα της επίθεσης, η πολλαπλότητα των στόχων, καθώς και ο υψηλός φόρος θανάτου σηματοδοτούν το μέγεθος αυτής της αποτυχίας.

Τα διδάγματα θα εξαχθούν τις προσεχείς εβδομάδες. Η γενεαλογία των επιτιθέμενων θα αποκαλυφθεί: Αν ήταν τρομοκρατικές «παρθένες» [7] ή είχαν παροικήσει στην Συρία ή στο Ιράκ ή στην Λιβύη [8], αν ριζοσπαστικοποιήθηκαν στην φυλακή ή μέσω διαδικτύου. Η αποτυχία της αστυνομίας να τους εντοπίσει, θα πρέπει να ελεγχθεί˙ είναι δύσκολο να αποκτηθούν αυτόματα όπλα στην Γαλλία, και η διακίνησή τους θα έπρεπε να ενεργοποιεί όλα τα είδη των ερευνών. Ορισμένοι αξιωματούχοι μπορεί να χρειαστεί να εκδιωχθούν -ίσως ακόμα και η δυναμικός πρωθυπουργός Manuel Valls, ο οποίος εδώ και μήνες έχει επισκιάσει τον πρόεδρό του.


Ένας αστυνομικός φρουρεί έξω από τον τόπο των πυροβολισμών το πρωί μετά από την σειρά των θανατηφόρων επιθέσεων στο Παρίσι, στις 14 Νοεμβρίου 2015. BENOIT TESSIER / RETUERS

Τα κίνητρα για τις επιθέσεις θα εξεταστούν από ειδήμονες -και πιθανότατα θα αναχθούν στις γαλλικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον του ISIS [9], ο οποίος έσπευσε να αναλάβει την ευθύνη για τις δολοφονίες. Αλλά όποιοι κι αν είναι οι ισχυρισμοί, η πολιτική ατζέντα των πρόσφατων πράξεων βίας είναι σχετική. Η τρομοκρατίας της νέας εποχής στην Γαλλία είναι η αυτοκτονία που γίνεται άξια δημοσίευσης μέσω του φόνου, φόνος που γίνεται πολιτικός μέσω ρηχών αναφορών στο αρχαίο Ισλάμ και στα σύγχρονα γεγονότα. Ο άξονας των επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου ακολουθεί τις γραμμές διέλευσης από τα δυσοίωνα προάστια [10] στα βόρεια της ζωηρής καρδιάς της γαλλικής πρωτεύουσας. Οι στόχοι ήταν ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και μια αίθουσα συναυλιών, ένα μπαρ και ένα εστιατόριο -όλα τα σύμβολα της κανονικής ζωής την Παρασκευή το βράδυ στην Πόλη του Φωτός. Ο κόσμος στον οποίον επιτέθηκαν οι τρομοκράτες είναι εκείνος που θα κατοικούσαν αν δεν είχαν κάνει την ριζοσπαστική επιλογή να αυτο-ανατιναχθούν.

Η τρομοκρατία στην Γαλλία είναι ένα πρόβλημα ασφαλείας και ένα αισθητικό πρόβλημα. Είναι ένα πρόβλημα ασφαλείας, επειδή η τρομοκρατία, παρότι περιορισμένη, είναι ενδημική, και αποτελεί το σισύφειο καθήκον πολλών Υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας για την αποτροπή επιθέσεων. Ο κίνδυνος εδώ είναι ότι το φάρμακο σκοτώνει τον ασθενή, παράγοντας μια ξενοφοβική κοινωνία όπου η κρατική εποπτεία εκμηδενίζει τις προσωπικές ελευθερίες. Αν η Παρασκευή και 13 έχει οποιονδήποτε νικητή, αυτός είναι το αντι-αραβικό, αντι-μουσουλμανικό, ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο, ίσως το πιο ανυπέρβλητο εμπόδιο για μια σοσιαλιστική επανεκλογή το 2017.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η προσπάθεια για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας θα πρέπει να κατευθύνεται στα άλλα προβλήματά της: Μια αισθητική της βίας και της αυτοκαταστροφής που έχει γοητεύσει ένα εξαιρετικά οριακό ποσοστό νέων ανθρώπων. Αυτή η αισθητική δεν είναι Ισλαμική. Γάλλοι αναρχικοί, εθνικιστές, Λενινιστές και μαοϊκοί την έχουν αγκαλιάσει σε διάφορες στιγμές του περασμένου ενάμιση αιώνα. Αυτή η αισθητική βρίσκει τώρα ένα δεκτικό ακροατήριο στο περιθώριο του σύγχρονου πολιτικού Ισλάμ. Η βία δεν είναι στρατηγική, αλλά συστημική: Στοχεύει να εκκαθαρίσει, να σκοτώσει όποιον μπορεί να σκοτωθεί. Οι επιτιθέμενοι της 13ης Νοεμβρίου έστρεψαν τα όπλα τους στο πλήθος, πυροβολώντας με μεγάλες ριπές στο σκοτάδι στη μάζα των σωμάτων. Σε αντίθεση με αυτούς που επιτέθηκαν στο συντακτικό προσωπικό της Charlie Hebdo [11] τον Ιανουάριο, δεν ήταν η ταυτότητα των θυμάτων που είχε σημασία, αλλά ο αριθμός των ζωών που χάνονται. Παρ’ όλα αυτά, οι δύο επιθέσεις έχουν μια κοινή διάρθρωση: Την εκδίκηση. 

Οι γελοιογράφοι σκοτώθηκαν τον Ιανουάριο, λόγω της χυδαίας αίσθηση του χιούμορ που είχαν. Οι «χαρωποί» άνθρωποι σκοτώθηκαν τον Νοέμβριο απλώς και μόνο επειδή απολάμβαναν ένα γεύμα, μια συναυλία, μια μπύρα, ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου. Πέθαναν ως σύμβολα μιας κοινωνίας που πρέπει να καταστραφεί, να καθαριστεί, να εκμηδενιστεί.

Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να ψάξει κάποιος στο πρόσχημα των πολιτικών κινήτρων. Ο μηδενισμός δεν είναι ένα πολιτικό εγχείρημα, αλλά έργο της φαντασίας. Η τρομοκρατία στο Παρίσι υπήρξε σχεδόν πάντα μια ψυχολογική υπόθεση -μια τραγική, αντιπαθητική μορφή αστικής τέχνης στο θέμα της εκδίκησης και της καταστροφής. Η εκδίκηση ενάντια τίνος; Ενάντια στην ψυχρολουσία και την απογοήτευση, ενάντια στον θυμό και την πλήξη, ενάντια στον διάχυτο φόβο της ίδιας της ζωής.

Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτά είναι τα δεινά για τα οποία η θρησκεία, συμπεριλαμβανομένου και του Ισλάμ, είναι θεραπευτική, δίνοντας στους ευάλωτους πληθυσμούς πεποιθήσεις για να σταθούν όρθιοι και μια ελπιδοφόρα, φιλο-κοινωνική κατεύθυνση στην ζωή. Η λύση ίσως να μην είναι η λιγότερη θρησκεία, αλλά ακριβώς λίγη περισσότερη, ή τουλάχιστον το σύγχρονο, κοσμικό ισοδύναμό της. Η αποτυχία των γαλλικών Αρχών δεν είναι μόνο η αποτυχία να ανιχνεύσουν τους δράστες πριν σκοτώσουν. Είναι, επίσης, και κυρίως, μια αποτυχία επικοινωνίας, η αδυναμία να μεταδώσουν μια για πάντα τον πλήρη παραλογισμό αυτού του είδους της τρομοκρατίας. Και τούτο επειδή οι πολιτικοί, τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και η διανόηση επέτρεψαν ταυτόχρονα την δαιμονοποίηση και την θυματοποίηση του Ισλάμ. Παρά το γεγονός ότι η πραγματικότητα της ζωής των Μουσουλμάνων στην Γαλλία κραυγάζει κοινοτοπία, η συζήτηση ακόμα παρουσιάζει πολύ συχνά τους Μουσουλμάνους ως ξεχωριστούς -είτε τέρατα είτε μάρτυρες. Και είναι μέσα σε αυτή την ιδέα της Μουσουλμανικής μοναδικότητας που, για λίγους, η αισθητική της βίας και της καταστροφής μπορεί να φουντώσει.

Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/france/2015-11-14/frances-bloody...
http://dia-kosmos.blogspot.gr/