Στις 17 Φεβρουαρίου 2011 η Αραβική Άνοιξη σάρωσε τη Λιβύη.

Μέσα σε δύο εβδομάδες, η Τρίπολη είχε πέσει και ιδρύθηκε το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο ως μια παράλληλη κυβέρνηση με το κυβερνών καθεστώς Καντάφι. Λίγο αργότερα, η Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να το αναγνωρίζουν ως τη νέα κυβέρνηση.

Καθώς η Λιβύη άρχισε να βυθίζεται στο χάος, ο Καντάφι προσπάθησε να απαντήσει στρατιωτικά για να καταστείλει την εξέγερση. Τον Οκτώβριο του 2011, ο Καντάφι είχε σκοτωθεί, οι αντάρτες είχαν αποκτήσει τον έλεγχο του μεγαλύτερου τμήματος της χώρας και ο εμφύλιος πόλεμος είχε τελειώσει.

Από τη στιγμή που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στράφηκαν αλλού όλοι ξέχασαν τη Λιβύη, αλλά ο πόλεμος είχε μόλις αρχίσει. Η ξένη στρατιωτική παρέμβαση και υποστήριξη της εξέγερσης βοήθησαν να μετατραπεί ένα σταθερό έθνος σε πεδίο χάους, διχόνοιας και τρόμου. Σήμερα, παρά την ανεξήγητη σιωπή των διεθνών ΜΜΕ, η Λιβύη έχει εμπλακεί σε μια υπαρξιακή μάχη για την ταυτότητά της. Οι φυλές μάχονται για την εξουσία, το Ισλαμικό Κράτος (DAESH) αξιοποιεί το χάος για να επεκτείνει το τρομοκρατικό χαλιφάτο και το μέλλον της Λιβύης δείχνει ζοφερό.

Η Λιβύη του Καντάφι

Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Λιβύη ήταν ιταλική αποικία. Χαρακτηριστικό των περισσοτέρων ευρωπαϊκών αποικιών, η Λιβύη ήταν ένα τεχνητό κατασκεύασμα από τρεις ξεχωριστές περιοχές: Τρίπολη, Κυρηναϊκή, Φεζάν. Ακριβώς σε αυτούς τους τομείς χωρίζεται και σήμερα πλέον, περισσότερο ή λιγότερο. Μετά την ήττα της Ιταλίας στον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, η Λιβύη πέρασε στον γαλλοβρετανικό έλεγχο μέχρι το 1951 όπου ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, έχοντας πολίτευμα συνταγματικής μοναρχίας, υπό το βασιλιά Ιντρίς. Με την ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων πετρελαίου, η Λιβύη έγινε ένα πλούσιο κράτος αλλά δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου είχε συγκεντρωθεί στα χέρια του βασιλιά και σε ορισμένες ελίτ. Εκείνη την περίοδο πολλά πρώην αποικιακά κράτη σαρώθηκαν από επαναστάσεις και η Λιβύη δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Το 1969 ο Μουαμάρ Καντάφι και μια ομάδα συναδέλφων του ξεκίνησε την επανάσταση Αλ-Φατέχ.

Όπως συνέβη και με άλλες αραβικές επαναστάτες, ο Καντάφι δημιούργησε ένα δημοκρατικό σύστημα –κατ όνομα- για να συγκαλύψει τη δικτατορική κυβέρνησή του.

Χρησιμοποιώντας τον τεράστιο πλούτο από τις πωλήσεις πετρελαίου και με ένα σχετικά μικρό πληθυσμό, η Λιβύη έγινε γρήγορα μια πλούσια χώρα της Αφρικής. Ο Καντάφι χρησιμοποίησε τα χρήματα για να προμηθεύσει όπλα τους συμμάχους του και πολλές τρομοκρατικές ομάδες σε όλο τον κόσμο.

Όμως σε αντίθεση με το βασιλιά Ιντρίς ή άλλους άραβες δικτάτορες, ο Καντάφι επίσης εκσυγχρόνισε τη Λιβύη.

Ανέπτυξε το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, τις υποδομές, την υγειονομική περίθαλψη, κλπ. Πέτυχε τον υψηλότερο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης στην Αφρική και ξεπέρασε όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας.

Το ΑΕΠ αυξήθηκε αλματωδώς, η χρηματοδοτική στήριξη για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση έγινε καθολική, τα προγράμματα απασχόλησης βοήθησαν στην κατάρτιση του λαού για εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, και το πόσιμο νερό έγινε άμεσα διαθέσιμο παντού, σε μια χώρα ουσιαστικά θαμμένη σε μια έρημο. Παρά το γεγονός ότι ως δικτάτορας δημιούργησε πολλούς εχθρούς στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, ο Καντάφι είχε εργαστεί εντατικά για την ανάπτυξη του έθνους του.

Την αλλαγή στάσης της διεθνούς κοινότητας, σηματοδότησε η εμπλοκή του στις βομβιστικές επιθέσεις της PanAm 103 και του κλαμπ στο Βερολίνο όπου σύχναζαν Αμερικανοί στρατιώτες. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 ο ΟΗΕ επέβαλε κυρώσεις στη Λιβύη και όταν ο Καντάφι είδε την πτώση του άλλου δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν, εγκατέλειψε το πρόγραμμα όπλων μαζικής καταστροφής και άρχισε την προσέγγιση με τη Δύση. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά. Η Αραβική Άνοιξη και η εξέγερση ανέτρεψαν τα πάντα. Ο Καντάφι δεν περίμενε την επέμβαση του ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος Ομπάμα και η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον ισχυρίστηκαν ότι ήταν επιτακτική ανάγκη για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να παρέμβουν, προκειμένου να αποτρέψουν μια ανθρωπιστική κρίση επικών διαστάσεων.

Veni, Vidi, Vici

Η επέμβαση στηρίχτηκε στη λογική πως ο κόσμος δεν μπορεί να μένει σιωπηλός όταν ένας δικτάτορας σφαγιάζει τον λαό του και υπό αυτές τις περιστάσεις το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε το Ψήφισμα 1973 με αποχή από τη Ρωσία, τη Γερμανία, τη Βραζιλία, την Κίνα και την Ινδία. Το ψήφισμα όρισε ζώνες απαγόρευσης πτήσεων και εξουσιοδότησε τις απαραίτητες δράσεις για την προστασία του άμαχου πληθυσμού της Λιβύης. Το ΝΑΤΟ ηγήθηκε της εκστρατείας για την επιβολή του ψηφίσματος με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Ο εμφύλιος πόλεμος τελείωσε με απολογισμό περίπου 30.000 νεκρούς. Παρά το αίτημα της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης για την επέκταση της αποστολής του ΝΑΤΟ για μια ακόμη χρονιά, το ΝΑΤΟ σταμάτησε την αποστολή του θεωρώντας πως επικράτησε.

Μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ και των μέσων ενημέρωσης, η Λιβύη έχει γίνει ένα αποτυχημένο κράτος. Διαφορετικές φυλές μάχονται μεταξύ τους ενώ ισλαμιστές προσπαθούν να δημιουργήσουν το δικό τους φέουδο και πάνω από όλα το DAESH έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια βάση στη χώρα. Η Λιβύη είναι μια στρατηγική περιοχή, η οποία βρίσκεται στο κατώφλι της Ευρώπης και διαθέτει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου, ικανά για την περαιτέρω χρηματοδότηση της τρομοκρατικής τους εκστρατείας. Ταυτόχρονα, η Λιβύη μπορεί να γίνει το ασφαλές καταφύγιο που θα επεκτείνει τους δεσμούς με την Μπόκο Χαράμ της Νιγηρίας, ενδεχομένως και την Αλ-Σαμπάαμπ στη Σομαλία, ή τους ισλαμιστές στο Μάλι.

Αυτή η παρωδία ήταν σίγουρα μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει πάρει την ευθύνη – ούτε ο Ομπάμα, ούτε η Χίλαρι Κλίντον, η οποία σχολιάζοντας την επέμβαση έμεινε στην ιστορία λέγοντας: «Ήρθαμε, είδαμε, πέθανε».

Πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της τότε υπουργού εξωτερικών Κλίντον, αποδεικνύουν ότι ήταν αυτή που ηγήθηκε της εκστρατείας για την ανατροπή του Καντάφι. Ουσιαστικά, Επιπλέον, ο κύριος καταλύτης στην υποδαύλιση του χάους και του εξτρεμισμού που συνεχίζεται μέχρι σήμερα στη Λιβύη, λόγω του κενού που δημιουργήθηκε από την πτώση του Καντάφι. Τα email δείχνουν πως δεν υπήρχε καμία πραγματική απειλή για τον άμαχο πληθυσμό από τον Καντάφι, αλλά αντίθετα, υπήρξε εσκεμμένη διόγκωση της απειλής των μαζικών δολοφονιών και βιασμών από την τότε υπουργό εξωτερικών, για να περάσει το ψήφισμα από το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Αποτελέσματα

Σχεδόν 5 χρόνια από την ανατροπή του Καντάφι, η Λιβύη είναι ένα αποτυχημένο κράτος με εσωτερικές έριδες, δολοφονίες, και τρομοκρατικές δραστηριότητες.

Ενώ πολλά από τα μέσα ενημέρωσης συνήθως σημειώνουν τις αποτυχημένες πολιτικές του Μπους στο Ιράκ ως την κύρια αιτία της αστάθειας στη Μέση Ανατολή, παραλείπουν να αναφερθούν στις εξίσου αποτυχημένες πολιτικές των Ομπάμακαι Κλίντον στη Λιβύη που είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο του εξτρεμισμού και το σημερινό χάος στη Βόρεια Αφρική. Είναι βέβαιο πως δεν έχουμε δει ακόμα όλες τις συνέπειες που προκάλεσε αυτός ο παράλογος πόλεμος, ωστόσο τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα ήταν:

Η καταστροφή ενός έθνους

Χωρίς αμφιβολία, ο Καντάφι ήταν ένας δικτάτορας και μέχρι ενός χρονικού σημείου υποστηρικτής των τρομοκρατικών οργανώσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Αλλά όλα αυτά ανήκαν ήδη στο παρελθόν, καθώς Ηνωμένες Πολιτείες και ΕΕ είχαν αρχίσει να βελτιώνουν τους δεσμούς, κινούμενοι προς την σύσφιξη των σχέσεών τους. Πολλά μπορεί να πει κανείς για τον Καντάφι, όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός πως μετέτρεψε τα κουρελιασμένα χωριά της ερήμου σε ένα έθνος με υποδομές και υψηλό βιοτικό επίπεδο.

Η μετανάστευση στην Ευρώπη

Οι Αμερικανοί δεν αισθάνονται άμεσα τις συνέπειες των πράξεών τους στη Λιβύη αντίθετα με την Ευρώπη. Το πρόσφατο κύμα μετανάστευσης από τη Λιβύη, αφορά ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από την καθημερινή τρομοκρατία και το χάος στη χώρα τους, χάρη (και) στην ευρωπαϊκή παρέμβαση.

DAESH

Ίσως η χειρότερη συνέπεια από όλη αυτή την τραγωδία, είναι η επέκταση του DAESH στη Λιβύη. Πλέον διαθέτουν αυξημένη τοπική υποστήριξη και επεκτείνουν την επιρροή τους. Η Λιβύη θα χρησιμοποιηθεί ως εφαλτήριο για ISIS για την επέκταση στη Νιγηρία, τη Σομαλία, το Τσαντ, το Μαλί, την Αίγυπτο, την Αλγερία, το Μαρόκο, και τελικά την ίδια την Ευρώπη.

Οι επόμενες γενιές

Κάτι που σχεδόν ποτέ δεν συζητείται στις περισσότερες αναλύσεις αυτών των πολέμων, είναι η επίδραση του θανάτου και του χάος στις νεότερες γενιές. Οποιαδήποτε σύγκρουση φέρνει πάντα τραυματικές εμπειρίες, απογοήτευση, απελπισία και μια σειρά από ψυχολογικά προβλήματα. Με τις χώρες βυθισμένες στην καταστροφή, δεν υπάρχουν ειδικοί για να βοηθήσουν αυτά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το θάνατο και την καταστροφή γύρω τους. Αυτοί οι νέοι είναι συνήθως η δεξαμενή από την οποία οι εξτρεμιστές στρατολογούν τα επόμενα μέλη τους.

Η απομάκρυνση του Καντάφι, για οποιοδήποτε λόγο, ήταν μια παράλογη απόφαση που οδήγησε σε ένα πολύ πιο ασταθή κόσμο. Ειδικότερα για τον πρόεδρο Ομπάμα, ο οποίος διεκδίκησε και κέρδισε την εξουσία με σκοπό το τέλος των «ανώφελων» πολέμων. Καθώς ο κόσμος συνεχίζει να έχει το βλέμμα του στο Ισλαμικό Κράτος και τη Συρία, οι ξεχασμένες συγκρούσεις όπως της Λιβύης δεν θα μείνουν για πολύ στο παρασκήνιο της επικαιρότητας, αλλά θα επανέλθουν με ιδιαίτερα δυσάρεστο τρόπο. Καθώς ο κόσμος αγνοεί την κατάσταση στη Λιβύη, η χώρα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στο χάος χάρη στην «ανθρωπιστική» παρέμβαση.

LUIS DURANI

Luis Durani is currently employed in the oil and gas industry. He previously worked in the nuclear energy industry. He has a M.A. in international affairs with a focus on Chinese Foreign Policy and the South China Sea, MBA, M.S. in nuclear engineering, B.S. in mechanical engineer and B.A. in political science. He is also author of "Afghanistan: It’s No Nebraska – How to do Deal with a Tribal State." Follow him for other articles on Instagram: @Luis_Durani

http://presscode.gr
http://dia-kosmos.blogspot.gr/